Εισαγωγικό σημείωμα

Αυτό το μικρό εισαγωγικό σημείωμα ξεκινά με τη μνήμη της Αικατερίνης Κουμαριανού: εκείνη πρώτη μού μίλησε για το περιοδικό Γράμματα και Τέχνες, εκείνη με έφερε σε επαφή με τον Κώστα Παπαγεωργίου. Η γνώμη της για το περιοδικό ήταν θερμά θετική.

Αρκετά χρόνια αργότερα, καιρό μετά τον θάνατο της Αικατερίνης, κι αφού στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του Δ.Π.Θ. είχαμε πια ιδρύσει το Εργαστήριο Έρευνας για τη Νεοελληνική και Συγκριτική Φιλολογία, συζητούσαμε ήρεμα με τον Κώστα Παπαγεωργίου για το περιοδικό. Με δυσκόλευε πολύ η πραγματικότητα της έλλειψης τευχών: δεν μπορούσα να έχω συνολική εικόνα. Η βιβλιοθήκη του Τμήματος άλλωστε διέθετε έναν μικρό αριθμό τευχών. Σκεφτόμουν ότι καλή λύση θα ήταν η ψηφιοποίηση του όλου σώματος. Μπορούσαμε να την αναλάβουμε μέσα από τις δράσεις του Εργαστηρίου, δηλαδή με δυνάμεις που βασίζονται στην όλη υποδομή του Τ.Ε.Φ. και την συμπληρώνουν.  Ο Κώστας συμφώνησε χωρίς καμιά ανησυχία.

Το επόμενο βήμα ήταν η επικοινωνία με τις εκδόσεις Σοκόλη. Ο Σοκόλης εξέδωσε για μεγάλο διάστημα το περιοδικό και διέθετε τεύχη στην αγορά. Η απάντηση του Παναγιώτη Σοκόλη και της κόρης του Αθηνάς υπήρξε άμεσα θετική, με ουσιαστική υποστήριξη. Όχι μόνον προσέφεραν τα τεύχη, αλλά ενθάρρυναν την όλη προσπάθεια, προτείνοντας λύσεις στα διαφορετικά στάδια. Όταν συστάθηκε το μεγαλύτερο μέρος του σώματος αυτού, και πάλι οι εκδόσεις Σοκόλη, με ένθερμη πρωτοβουλία της Αθηνάς, ανέλαβαν να στηρίξουν την Πρακτική Άσκηση φοιτητών του Τμήματος, οι οποίοι ψηφιοποίησαν το περιοδικό και άρχισαν να δουλεύουν πάνω στα ηλεκτρονικά ευρετήρια. Ο εκδοτικός οίκος Σοκόλη ανέλαβε να αποδεχτεί τις συμβάσεις Πρακτικής Άσκησης των φοιτητών, που έκαναν την ψηφιοποίηση και τα ευρετήρια. Η Αθηνά φρόντισε και για την πρώτη ανάδειξη του ερευνητικού έργου από τον Τύπο.

Την πρόταση ένταξης του έργου στο Εργαστήριο και την Πρακτική Άσκηση, καθώς και την πρόταση ένταξής του στο περιβάλλον των υποδομών Πληροφορικής του Τ.Ε.Φ. αποδέχτηκε ομόφωνα η Συνέλευση του Τμήματος, μετά από θετική εισήγηση της Προέδρου, Καθηγήτριας Ζωής Γαβριηλίδου, όπως και της επόμενης Προέδρου, Καθηγήτριας Μαρίας Τζιάτζη.  Οι αγαπητές συνάδελφοι στήριξαν παράλληλα όλο το γραφειοκρατικό κομμάτι της διαδικασίας, έτσι ώστε το Πανεπιστήμιο να προχωρήσει με τα βήματα εκείνα που θα μας επέτρεπαν να ψηφιοποιήσουμε και να αναρτήσουμε διαδικτυακά το περιοδικό Γράμματα και Τέχνες στην ιστοσελίδα του Τμήματος.

Το έργο ενέταξε στην Πρακτική Άσκηση των φοιτητών του Τ.Ε.Φ., για όσο διάστημα απαιτήθηκε, η Επίκουρη Καθηγήτρια Ειρήνη Κορρέ, δείχνοντας έτσι όχι μόνο απόλυτη εμπιστοσύνη στην πρόταση την οποία έφερνε το Εργαστήριο, αλλά και συμβάλλοντας στο έργο με τον καθοριστικό ενθουσιασμό της. Η Ειρήνη Κορρέ προέβλεψε σε κάθε μία από τις φάσεις του έργου, με απλοχεριά, τις ανάγκες του.

Οι φοιτήτριες και οι φοιτητές, που δεν είχαν έρθει σε επαφή στο παρελθόν με έργο ψηφιοποίησης, αρχικά ανησύχησαν. Οι φόβοι τους ήταν δεμένοι με το ερώτημα αν θα μπορούσαν πραγματικά να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της Πρακτικής Άσκησης. Στο σημείο αυτό, ψυχή του έργου στάθηκε ο Άγγελος Σισμάνης, Ε.Τ.Ε.Π. Πληροφορικής του Τμήματος, που όχι μόνον αποδέχτηκε με χαρά το έργο, στο περιβάλλον της αίθουσας Πληροφορικής, την οποία διαχειρίζεται, αλλά και καταπολέμησε συστηματικά τους φόβους όλων, ώστε το έργο να προχωρήσει. Ο ίδιος είναι πάντοτε ο υπεύθυνος για την παρουσίαση όλων των στοιχείων στην ιστοσελίδα του Τμήματος.

Ο άνθρωπος που μας βοήθησε να αντιμετωπίσουμε τα ειδικά ερωτήματα, όσα θέτει η ψηφιοποίηση και ευρετηρίαση περιοδικών, στάθηκε ο συνάδελφος, ερευνητής του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, Βασίλης Βασιλειάδης. Στήριξε τις πρώτες απόπειρες για το ερευνητικό αυτό έργο, όπως και ενθάρρυνε θερμά την πραγματοποίησή του. Είχε ήδη ουσιαστική πείρα πάνω στο αντικείμενο των περιοδικών.

Αποφασίσαμε να αναρτήσουμε την ψηφιοποίηση, μολονότι τα ευρετήρια βρίσκονται ακόμα σε επεξεργασία. Ο αναγνώστης μπορεί και τώρα να αναζητήσει στοιχεία μέσα στα αρχεία pdf του ψηφιοποιημένου περιοδικού, όμως θα του χρειαστεί να διατρέξει τα τεύχη ένα-ένα. Ελπίζουμε ότι σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, θα είμαστε σε θέση να αναρτήσουμε ηλεκτρονικά τα ευρετήρια.

Μπορούμε να θεωρήσουμε ότι το έργο βρίσκεται ακόμα σε πρόοδο και θα συνεχίσει να προχωρά. Σχεδιάζουμε να κάνουμε μια πλήρη περιγραφή του σώματος, όπως επίσης και να αναρτήσουμε φάκελο μελετών που αφορούν στο περιοδικό.

Για το ξεκίνημα του φακέλου μελετών, θα ήθελα να αναφερθώ στον συνάδελφο φιλόλογο Βαγγέλη Δημητριάδη και να τον ευχαριστήσω, που δέχτηκε να μας στείλει την μελέτη του, ώστε να την αναρτήσουμε.

Θέλω να ευχαριστήσω όλες και όλους. Ελπίζω ότι το περιοδικό μπορεί να γίνει ευρύτερα γνωστό χάρη στις νέες τεχνολογίες. Για μένα πρωταρχική σημασία έχει ότι διαθέτουμε πια το σώμα του περιοδικού Γράμματα και Τέχνες.  Ο αναγνώστης που ενδιαφέρεται μπορεί να το διατρέξει.

Εύχομαι  το σώμα αυτό να αποτελέσει τη βάση για μελλοντικές έρευνες.

 

Ομότιμη Καθηγήτρια Βασιλική Κοντογιάννη